Denetarikoa

Gaur ez datorkit burura gai zehatzik, beraz, denetarik pixka bat izango duzue. Salneurri berean, hori pagotxa, hori!

Lehenik, kazetari «ospetsu »  bati aditutakoari buruz. Berak Cesar Vidal du izena, eta hainbat irrati-katetan egin du lan. Uste dut azkenaldi honetan COPE irrati ospetsuan egin duela lan. Beraz, hasteko, atera kontuak. Gauza da tipo honek botatakoa. Euskarari buruz (vascuenceari buruz, bere esanetan) aritu da, eta ez oso ondo nire iritzi apalean.

Euskara hizkuntza txikia dela dio Vidalek, eta arrazoia du horretan, baina kontua da gero hizkuntza zaharkitua eta baliogabetuta dela esan duela, eta hor zalantzak sortzen zaizkit.

Eskoletan edota euskaltegietan ikasten den euskara, hau da, batua (nik neuk oraintxe bertan erabiltzen ari naizen euskara bera) tamalgarria dela dio, euskaldun zaharrak ikararatuta daudela horrekin eta ez dutela euskara mota horrekin ezer jakin nahi. Euskaldun zaharrek zer nahi duten ala zer ez duten nahi ez dakit, haiei galdetu beharko zaie. Suposatzen dut Vidalek berak Goierrin, Gernikan, Elizondon edota Iparraldean tokiko norbaitekin hitz egingo zuela horri buruz (eta Aznarren antzera euskara intimitatean praktikatu). Nik dakidana da euskara batuak, gustatu ala ez gustatu, aurrerapauso asko ekarri duela euskalduntze lanetan. Ni euskara batua ikasitakoa naiz, eta ez naiz horretaz damutzen. Are gehiago, ez dut arazorik izan ezagutzen ditudan euskaldun zaharrekin hitz egiteko, haiek ederki ulertzen baitigute.

Espainolari dagokionez, uste dut nahikoa frogatuta dagoela inork ez duela espainola estandarra, hau da, akademikoek edota hedabideek ahoan darabiltena, hitz egiten. Ez eta Valladoliden ere, han ere akatsak dituzte, ziur, guk hemen izaten ditugunak bezalakoak.

Vidal jauna, ez dakit euskara maite duzun (ezetz esango nuke), baina bederen ez gutxietsi herri baten asmoa, herri baten munduaren ikuspegia, herri baten hizkuntza. Hizkuntza hiltzen saiatuz gero herria ere hilko litzateke. Vidal jauna, segi ezazu irratian lan egiten baina mesedez, nahiz eta dotore hitz egin, utz gaitzazu pakean.

Hona hemen harribitxiak:

«El vascuence es una lengua tan primitiva que desconoce, por ejemplo, lo que serían universales, es decir, la idea de “árbol”, que es una idea que existe en lenguas avanzadas (no como el vascuence) en el vascuence no existe. El vascuence como lengua muy primitiva tiene las hayas, “loj pinos”, “loj chopos” pero no tienen “árbol”. Para hablar del árbol han tenido que tomar un préstamo del castellano, que es el “arbola”. Y en ese sentido, claro, es una lengua en la cual todavía el desarrollo de la mente humana no se da cuenta de que hay universales, vive todavía sobre la base de los particulares.» [...]

«No decimos que no se estudie el vascuence; pensamos que el vascuence hay que estudiarlo como otras lenguas minoritarias como el “cheroquí”, el apache o el georgiano. Es decir, nos parece que son lenguas que tienen que tener cátedras de estudio, que es muy interesante los estudios filológicos que se hacen al respecto y no digamos ya que exista un diccionario que permita que esa lengua sea entendida por gente que habla lenguas con un poder de comunicación extraordinario como es el español.» [...]

«Que encima no es el vascuence; es un engendro basado en el “batua” el que se habla en las Vascongadas. La gente que son euskaldunes, que son “euskaroparlantes” están horrorizadas desde hace décadas con eso que se habla en las vascongadas porque ni siquiera es el vascuence, es una lengua absolutamente de laboratorio, basada, además, en el dialecto vasco de Vizcaya, en el batua (sic).»

Bigarrenik, bekaitz handia ematen didate Springsteenen kontzertuan egoteko zortea izan zutenek. 58 urteekin eta sasoi betean, hori bai artista! Eta entzun dudan abesti berria, “Radio Nowhere” izenekoa, itzela iruditu zait. Munduko urre guztia emango nukeen kontzertu hori ikusi izateagatik. Horrek badaki jendea mugitzen, jendea dantzarazten, jendea hunkitzen. Zerbaitengatik izan da, da eta betiko izango da “The Boss”.

Hirugarrenik eta azkenik, Imazen eta Erraztiren agurrei buruzko zenbait hitz. Aldez aurretik argi gera dadila ez naizela Imazen aldekoa. Baina bere hurrengo lana zein den entzundakoan txundituta utzi nau Josu Jonek. Nora eta Harvadeko Unibertsitatera, 6 edo 8 hilabetez ikertzaile eta irakasle aritzeko. Euskal Herritik kanpo, eta politikatik at. Arraro samarra, ezta? Hemendik ihes egin nahi izango balu bezala. Nolanahi ere, nik ulertzen diot. Euskal politikak asko erretzen du, eta asko maite behar izan du politika (edota horrek ematen dion dirua) bere zientzilari ibilbidea albo batera uzteko. Harvard-en onartu badute, zerbaitengatik izango da, espero dut. Ez dut uste Aznarrekin Georgetown-en egin zuten bezala jokatu dutela Harvard-ekoek. Egia esan, nire Harvard-ekiko mirespena handia da, eta politikari baten fitxaketaz baliatu nahi izatea unibertsitate horren mailaren altuera ez legoke, nire uste apalean. Dena den, agur Imaz. Eta baita agur Errazti ere. Emakume hori itzal handiko emakumea izan delako asmoa daukat. Nik uste dut galera handia izan dela euskal politikagintzan, baina bakoitzak bere bizitza bizitzeko eskubidea dauka. Nahiz eta guztion lepotik kobratzeko den.